Yazılım ve daha fazlası

“Söz uçar, yazı kalır.”

Pattern'ler

15/07/2016 tarihinde eklendi

Yazılımda kodun anlaşılabilir olması önemlidir. Anlaşılır kod yazabilmek için istifade edebileceğimiz bazı kalıplar var. Bu makalede, yazılım kalıplarına genel bir bakış atıyoruz.

Pattern kelimesini desen olarak çeviriyorlar, fakat bence bu anlamı karşılamıyor. Desen deyince kafamda şekiller falan canlanıyor. Şablon veya kalıp sanki daha iyi karşılıyor pattern anlamını. Yazılım pattern’leri, sık rastladığımız işleri çözmek için tekrar tekrar kullanılabilecek (benzer problemleri çözmekte istifade edebileceğimiz) usullerdir. Örgü örerken uygulanan tekniklere benzetebiliriz, aynı teknikle pek çok farklı şey örülebilir. Yazılımda da, aynı pattern’i benzeşen problemleri çözerken uygulayabiliriz.

Yazılım patternleri, belirli bir dile özgü olmayıp, dilden bağımsız düşünülebilir. Biz hep pratikten gittiğimiz için, tabi ki Python özelinde ve somut örnekler üzerinden bakacağız. Python dünyasında patternleri uygulamak, mesela C++ veya Java’ya göre, çok daha zahmetsizdir. Bunu bir üstünlük anlamında söylemiyorum, çünkü bir patterni farklı diller arasında kıyaslamak, elmayla armutu kıyaslamaya benzer. Python dinamik bir dil olduğu için (bkz. dynamic typing, dynamic binding), doğası gereği birçok pattern zaten dilin kendi bünyesinde mevcuttur ve diğerlerini de eklemek çocuk oyuncağıdır. Zaten önemli olan hiçbir zaman patterni gerçeklemek değil ki, mühim olan doğru patterni doğru probleme uygulayabilmektir. Tamirci (yazılımcı), kaç numaralı anahtarı (pattern) kullanacağını bilmelidir.

Temel Prensipler

Yazdığınız metodları ve sınıfları, daima bir arayüze bağımlı kılın. Asla belirli bir implementasyona bağlanmayın. Mesela WebApplication sınıfınızda loglama yapıyorsunuz ve kodunuzda bir logger’ınız var. Bu logger’ı illa dosyaya yazan FileLogger türünden olmaya zorlamayın. Sizin için log metodu olan her şey logger olabilsin, sizi log metodunun varlığı ilgilendirir - ne tür bir logger olduğuna (DatabaseLogger, ConsoleLogger…) karışmayın ve umursamayın ve belirli bir logger’ı zorunlu tutmayın.